Z zakresu kolonoskopii wykonywane są:
- Kolonoskopia diagnostyczna
- Kolonoskopia z pobraniem wycinków
- Kolonoskopia zabiegowa z usunięciem polipów
- Kolonoskopia z leczeniem zmian naczyniowych
Czym jest kolonoskopia?
Kolonoskopia pozwala zbadać jelito grube poprzez wprowadzenie do odbytu giętkiego instrumentu w kształcie rury o grubości palca wskazującego (kolonoskopu). Kolonoskop wolno przesuwany jest do przodu przez odbytnicę, a następnie wzdłuż całego jelita grubego. W określonych przypadkach kolonoskop może być także wprowadzony do końcowego odcinka jelita cienkiego.
Jak przygotować się do badania?
Przygotowanie do kolonoskopii nie wymaga stosowania szczególnej diety. W przeddzień badania można zjeść lekkie śniadanie i obiad składający się z klarownej zupy. Następnie należy wypić dużą objętość płynu zawierającego specjalne środki przeczyszczające. W ten sposób jelito grube zostanie prawidłowo oczyszczone, co umożliwi wykonanie pełnego i wiarygodnego badania.
Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Niektóre z nich mogą wpłynąć na sposób przygotowania i przebieg badania. Dotyczy to w szczególności: aspiryny i jej pochodnych, innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków wpływających na krzepliwość krwi, insuliny oraz preparatów żelaza.
Jak przebiega kolonoskopia?
Kolonoskopia jest badaniem z reguły dobrze tolerowanym przez pacjentów i rzadko powoduje silne dolegliwości bólowe. Badaniu może towarzyszyć uczucie rozpierania, wzdęcia oraz skurczów w jamie brzusznej. Lekarz może zlecić podanie środków przeciwbólowych i uspokających, co pomoże pacjentowi rozluźnić się i lepiej znieść jakikolwiek dyskomfort.
W trakcie badania pacjent leży na boku podczas gdy lekarz powoli wprowadza kolonoskop do jelita grubego. Wyprowadzając aparat z jelita oceni on jego wygląd i stwierdzi ewentualne odchylenia od stanu prawidłowego. Badanie z reguły trwa od 15 do 60 minut. W niektórych przypadkach nie udaje się wprowadzić kolonoskopu do samego końca jelita grubego (tam, gdzie łączy się ono z jelitem cienkim). W takiej sytuacji lekarz może zlecić inne badania dodatkowe lub uznać, że wykonana niepełna kolonoskopia jest wystarczająca.
Co się stanie, gdy wynik kolonoskopii jest nieprawidłowy?
W przypadku stwierdzenia zmian w obrębie jelita grubego, które wymagają dalszej oceny, lekarz w trakcie kolonoskopii może poprzez aparat wprowadzić niewielkie kleszczyki i pobrać próbki tkanki (wycinki) celem dalszej analizy histopatologicznej.
Pobranie wycinków wykonuje się w celu zdiagnozowania różnych chorób jelita grubego, a nie tylko choroby nowotworowej!
Jeżeli badanie wykonywane jest w celu wykrycia źródła krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, lekarz może opanować krwawienie za pomocą narzędzi wprowadzonych przez kolonoskop. Odbywa się to poprzez wstrzyknięcie specjalnych substancji lub zastosowanie koagulacji (leczenia wysoką temperaturą). Kolonoskopia może również ujawnić obecność polipów jelita grubego, które w większości przypadków mogą zostać usunięte w trakcie badania. Wszystkie wymienione powyżej zabiegi są z reguły bezbolesne.
Czym są polipy jelita grubego i dlaczego należy je usuwać?
Polipy są nieprawidłowym, zazwyczaj niezłośliwym rozrostem ściany jelita grubego. Mogą osiągać rozmiary od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Lekarz wykonujący badanie nie jest w stanie ocenić złośliwości polipów jedynie na podstawie ich wyglądu zewnętrznego. Dlatego zawsze należy znaleziony polip usunąć i oddać do dalszego badania histopatologicznego. Rak jelita grubego w większości przypadków rozwija się z polipa - dlatego usuwanie polipów jelita grubego jest ważnym elementem zapobiegania rozwoju tej choroby.
W zależności od wielkości polipów istnieją różne techniki ich usuwania. Małe polipy mogą zostać poddane koagulacji lub usunięte standardowymi kleszczykami do pobierania wycinków. W przypadku dużych polipów przez kolonoskop wprowadza się specjalną metalową pętlę, którą usuwa się polip przy użyciu prądu elektrycznego. Usuwanie polipów (polipektomia) jest z reguły bezbolesne.
Co dzieje się po kolonoskopii?
Zaraz po przeprowadzonym badaniu lekarz zapoznaje pacjenta z jego wynikiem. Niekiedy jednak trzeba poczekać klika dni na wynik badania histopatologicznego pobranych wycinków lub usuniętych polipów. Jeśli w trakcie badania pacjent otrzymał leki przeciwbólowe i uspokajające, jego reakcje i refleks mogą być osłabione. Do końca dnia, w którym zostało wykonane badanie nie powinien on prowadzić samochodu i obsługiwać maszyn w ruchu. Może również odczuwać wzdęcia i skurczowe bóle brzucha na skutek obecności w jelicie powietrza wprowadzonego w trakcie kolonoskopii. Dolegliwości te szybko ustąpią po oddaniu gazów. Po badaniu można zjeść i napić się, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Jakie mogą być powikłania kolonoskopii?
Kolonoskopia i polipektomia są z reguły bezpiecznymi procedurami medycznymi. Ważne, aby były przeprowadzane przez lekarzy specjalnie szkolonych i doświadczonych w ich wykonywaniu. Jednym z możliwych powikłań jest przebicie lub rozdarcie ściany jelita grubego, które wymaga natychmiastowego leczenia operacyjnego. W przypadku pobierania wycinków lub polipektomii może dojść do krwawienia, które z reguły jest niewielkie. Najczęściej krwawienie takie ustaje samoistnie lub może być leczone przez kolonoskop - rzadko wymaga długiego leczenia szpitalnego. U niektórych osób może także dojść do reakcji alergicznej na podawane leki przeciwbólowe i uspokajające lub do zaostrzenia współistniejącej ciężkiej choroby serca czy układu oddechowego.
Jakkolwiek powikłania kolonoskopii są bardzo rzadkie, ważne jest aby pacjent sam rozpoznał wczesne ich objawy. Należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeżeli po badaniu odczuwa się bardzo silne bóle brzucha, występują dreszcze i gorączka lub obfite krwawienie z odbytu. Krwawienie może się pojawić nawet kilka dni po badaniu.
|
