Test M2 PK - nowoczesny test w kierunku raka jelita grubego

Rak jelita grubego (okrężnicy i odbytnicy) należy do najczęstszych nowotworów złośliwych. Częstość zachorowań zależy od regionu geograficznego: najwyższa jest w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (ponad 40 zachorowań na 100 000 mieszkańców na rok) i najniższa w krajach afrykańskich, azjatyckich i w Ameryce Południowej, kilka zachorowań na 100 000).

Europa Środkowo w tym Polska, należy do regionu o średniej zachorowalności. W naszym kraju w 1996 roku współczynnik zachorowalności wynosił 28,8 na 100 000 dla mężczyzn i 25,4 na 100 000 dla kobiet. Pod względem częstości zachorowań, jak również pod względem częstości zgonów, rak jelita grubego zajmuje w Polsce drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych (zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn; u mężczyzn po raku płuc, u kobiet po raku sutka).

Alarmujący jest fakt postępującego pogarszania się sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju: współczynnik zachorowalności zwiększa się stale w tempie około 25% rocznie a od 1963 roku wzrósł 4-5-krotnie. Również wyniki leczenia należą do najgorszych w Europie i są gorsze niż w Estonii, Słowacji i Słowenii nie mówiąc już o krajach Europy Zachodniej). Odsetki 5-letnich przeżyć wahają się granicach od 21,2% do 24,8%, podczas gdy na przykład w Słowacji wynoszą 35,1%-3 8,9%, a w Holandii aż 52,4% - 58,7%. Konieczna jest zatem interwencja populacyjna, która zahamowałaby niebezpieczne tendencje wzrostowe.

Wskaźniki 5-letnich przeżyć zależą głównie od stopnia zaawansowania nowotworu w chwili wykrycia i rozpoczęcia leczenia. Jeżeli rak jelita grubego zostanie wykryty w najwcześniejszej fazie (stopień zaawansowania A wg Dukesa) odsetek 5-letnich przeżyć wynosi 90%. Natomiast gdy do rozpoznania dochodzi w najbardziej zaawansowanym stadium choroby (stopień D - szansę na przeżycie 5 lat ma zaledwie 5% pacjentów. Niestety w Polsce, w ponad połowie przypadków rak jelita grubego rozpoznawany jest zbyt późno, w momencie, gdy jest już znacznie zaawansowany.

Badania przesiewowe są duża szansą na wczesne wykrycie nowotworu u osób, które nie mają jeszcze dolegliwości. Rak jelita grubego niemal idealnie "nadaje się" do tego typu badań.

Ponieważ w Europie Zachodniej zaobserwowano że rak jelita grubego staje się nowotworem numer jeden u pacjentów obu płci, a badania statystyczne wskazują, że w Polsce również narasta taka tendencja, należy podjąć działania profilaktyczne,

Instytut Mikroekologii wprowadził na polski rynek badanie screeningowe kału. Wykazuje ono obecność izoenzymu M2 kinazy pirogronianowej (markera M2PK). Izoenzym ten powstaje w procesie metabolizmu komórek rakowych.
Do przeprowadzenia testu w kierunku markera M2PK wystarczy próbka kału wielkości ziarnka grochu.
Wszystkie patologiczne wyniki testu powinny by kontrolowane przy pomocy badań endoskopowych.

Zostało wykonanych wiele badań potwierdzających czułość i swoistość testu oznaczania markerów M2PK w kale.
Metaanaliza różnych badań potwierdziła dobrą czułość testu - 77% dla raka jelita grubego i 61% dla polipów powyżej 1 cm. Specyficzność metody osiągnęło 74,3% dla grupy osób chorych 97,4% dla grupy kontrolnej. Test jest pozytywny również w przypadku chorób zapalnych jelita grubego oraz przy obecności uchyłków.
Wyniki tych badań wskazują na wysoką czułość metody, a tym samym potwierdzają możliwość zastosowania tej metody do badań przesiewowych. Test jest również dodatni w przypadku chorób zapalnych jelita grubego oraz w przypadku uchyłków jelit.

Wcześnie wykryty rak jelita grubego jest wyleczalny.

Wskazania do przeprowadzenia badania markera M2 PK w kale

1.Stwierdzenie polipów u pacjenta lub jego najbliższej rodziny, szczególności polipowatości rodzinna.
2. Przewlekłe zapalne choroby jelit - szczególnie jeżeli trwa dłużej, niż 10-15 lat i dotyczy dużego odcinka jelita (choroba Leśniowskiego-Crohna, Colilis ulcerosa),
3. Rak jelita grubego u krewnych pierwszego stopnia,
szczególnie u osób przed 55 rokiem życia.
4. Złe nawyki żywieniowe - spożywanie tłustych pokarmów, małej ilości błonnika, częste jedzenie pokarmów mocno solonych wędzonych, peklowanych.
5. Otyłość, brak ruchu.
6. Palenie tytoniu.
7. Występowanie choroby nowotworowej u najbliższych krewnych (rak jelita, rak żołądka, rak macicy rak piersi rak macicy rak jajnika).